Dzień 17 września 1939 roku to symboliczna data - napaść Sowietów na Polskę i początek wielkiej martyrologii Polaków na Wschodzie. Decyzją Sejmu RP od 2013 r. jest obchodzony jako Dzień Sybiraka. Po zakończeniu działań wojennych wielu Sybiraków oraz Kresowiaków przybyło na Ziemie Odzyskane, a niektórzy osiedli na Ziemi Konińskiej.
16 września 2014 r. w I Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki w Koninie miała miejsce uroczystość zatytułowana „Znaki Pamięci Sybiru”. W jej trakcie otwarto Izbę Pamięci Sybiraka i powołano „Honorowy Klub Wnuka Sybiraka”. Powstanie Izby Pamięci Sybiraka to rezultat porozumienia, jakie I Liceum Ogólnokształcące podpisało ze Związkiem Sybiraków Regionu Konińskiego w 2012 r. Głównymi celami porozumienia są: przekazywanie młodzieży prawdy historycznej o losach i martyrologii Polaków na „nieludzkiej ziemi” oraz pokazywanie postaw i zachowań patriotycznych w tym trudnym dla zesłańców czasie. W holu szkoły wmurowano symboliczną tablicę pamięci Sybiraków. Do Izby Pamięci został przekazany medal upamiętniający 90. rocznicę powstania Związku Sybiraków wraz z „Odznaką Honorową Sybiraka” dla Klubu Wnuka Sybiraka. Do tradycyjnych szkolnych inscenizacji III części „Dziadów” A. Mickiewicza polonistka Hanna Nowak dopisała scenę z widmem Sybiraka, corocznie graną przez kolejne roczniki uczniów.
Ważnym elementem pamięci o tragicznych wydarzeniach na wschodzie są tablice Związku Sybiraków: jedna z nich umieszczona w przedsionku kościoła Św. Wojciecha w Morzysławiu, druga dotycząca zsyłek do Kazachstanu - na głazie przed kościołem. Sybiracy mają swoją stację w Polskiej Drodze Krzyżowej przy kościele św. Maksymiliana Kolbe. W Parku im. Fryderyka Chopina zasadzono „Dąb Sybirak”.
Bartosz Kiełbasa
