Idealnymi warunkami do wzrostu populacji kleszczy są wilgoć i ciepło, a najbardziej aktywne stają się po deszczowym i słonecznym dniu. Trzeba im przyznać, że mogą wytrzymać wiele. Nie są groźne im susze, ani mrozy. W niesprzyjających warunkach schronienia szukają pod wilgotną ściółką albo pokrywą śniegu, aby na wiosnę znów zaatakować.
W Polsce występuje około 20 gatunków kleszczy, w tym 17 z rodziny twardych. Największe zagrożenie dla człowieka oraz zwierząt stanowią pospolity i łąkowy. Należą do rodziny pajęczaków żywiących się krwią swoich ofiar. Ich ukąszenie nie stanowi jednak zagrożenia chyba, że intruz jest zainfekowany przez chorobotwórcze drobnoustroje i wówczas istnieje ryzyko zakażenia. Dzieje się to podczas właśnie ukłucia, gdzie patogeny przedostają się do krwioobiegu ofiary. Istnieje wówczas ryzyko zachorowania na kleszczowe zapalenie mózgu.
W poszukiwaniu żywiciela
... wdrapują się na trawy, ukrywają w zaroślach i cierpliwie czekają. Dzięki narządom zmysłów potrafią rozróżnić 40-50 zapachów wydzielanych przez ludzi i zwierzęta. Reagują także na wibracje, ciepło i cień. Kiedy znajdą pechowca, błyskawicznie przedostają się na jego skórę i usiłują znaleźć miejsce dobrze ukrwione pokryte cienką skórą. Najczęściej to dół podkolanowy, okolice pachwin, okolice pod ramionami, kark, głowa u nasady włosów. Dlaczego? Trudno je zlokalizować.
Jest mały, ale...
Popijając krew jego masa może wzrosnąć nawet dwieście razy. Sam kleszcz odpadnie dopiero, kiedy będzie syty. Trwa to zwykle jakieś 15 dni. Warto zapamiętać: nie wszystkie kleszcze wywołują zapalenie mózgu w skrócie – KZM. Ponadto do zakażenia może dojść i bez bezpośredniego kontaktu. Czasem wystarczy spożyć surowe mleko zainfekowanej krowy, kozy czy owcy.
Kleszczowe zapalenie mózgu
Jest chorobą wirusową, która atakuje układ nerwowy. Ma przebieg łagodny, co z kolei wiąże się z całkowitym wyleczeniem lub ciężki. W ostatnim przypadku pozostawia po sobie trwałe powikłania. W skrajnych sytuacjach kończy się zgonem.
Cichy oprawca
Ci, którzy mieli kontakt z kleszczem, mówią: – Skąd on się tutaj wziął? Przecież nic nie czułem. Pierwszy raz zobaczyłem go podczas kąpieli. Przypominał pieprzyk. Usunąłem go pęsetą i następnego dnia udałem się do lekarza, aby obejrzał miejsce ukłucia. Czy wiecie czym znieczula się miejsce ataku? Śliną. W niej znajdują się substancje uśmierzające właśnie ból.
Objawy KZM
Pomimo że choroba jest bardzo znana, często lekarze błędnie ją diagnozują. Dzieje się tak, ponieważ jej oznaki nie są jednoznaczne i mogą przypominać inne typy zapalenia mózgu oraz opon mózgowo-rdzeniowych. Pewność daje badanie laboratoryjne pobranego płynu rdzeniowo-kręgowego. Charakterystyczne dla niej będą: gorączka, złe samopoczucie jak przy przeziębieniu albo grypie. Potem dolegliwości ustępują, żeby po 2-8 dniach ponownie powrócić. Na kleszczowe zapalenie mózgu można cierpieć w każdym wieku. U dzieci odnotowuje się raczej pełne wyzdrowienie, ale – niestety – ryzyko powikłań wzrasta wraz z upływem lat.
Zapobieganie KZM
Najprościej będzie unikać miejsc szczególnego ryzyka. Istotny jest także rodzaj noszonej odzieży. Na spacery na ,,łono natury” najlepiej zakładać ubranie z długim rękawem, spodnie zakrywające w całości nogi schowane do obuwia. Głowę ochraniać należy czapką lub kapturem od bluzy. Nie zaszkodzi też używanie środków odstraszających. W pogotowiu warto również posiadać specjalną pompkę. Pytajcie o nią w aptekach.
Zapobiegawczo – szczepionka
Przed usunięciem kleszcza nie należy także stosować żadnych płynów odkażających, nafty, czy tłuszczu. Miejsce dezynfekujemy po pozbyciu się intruza. Najlepszym jednak sposobem uniknięcia KZM jest zastosowanie szczepionki. Przyjęcie jej w zimie lub wczesną wiosną, ochroni organizm przed ewentualną chorobą. Istnieje i przyspieszona metoda uodpornienia się na infekcję. Wtedy dwie pierwsze dawki szczepionki przyjmuje się w odstępie dwóch tygodni.